“สาโรจน์ อังคณาพิลาส” นายกเทศมนตรีนครภูเก็ต นำทีมคณะผู้บริหารเทศบาล เข้ายื่นหนังสือขอยกระดับเป็น อปท. รูปแบบพิเศษ แก่ประธาน ก.ก.ถ. เพื่อเสนอเข้า ครม. พิจารณา หลังเดินหน้าขับเคลื่อนศักยภาพเมืองมาอย่างต่อเนื่อง

          เมื่อวันที่ 19 มกราคม 2567 เวลา 10.00 น. ณ ตึกนารีสโมสร ทำเนียบรัฐบาล นายกรัฐมนตรีมอบหมายให้ นายสมศักดิ์ เทพสุทิน รองนายกรัฐมนตรีและประธานคณะกรรมการการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พร้อมด้วย นายมงคลชัย สมอุดร รองปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี และนายอนุ แย้มแสง ผู้อำนวยการสำนักงานคณะกรรมการการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น รับมอบหนังสือจาก นายสาโรจน์ อังคณาพิลาส นายกเทศมนตรีนครภูเก็ต พร้อมคณะผู้บริหารเทศบาลนครภูเก็ต

          ในการนี้ นายสมศักดิ์ เทพสุทิน กล่าวว่า คณะกรรมการการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (ก.ก.ถ.) มีนโนบายในการสนับสนุนการพัฒนาการกระจายอำนาจ โดยพิจารณาถึงหลักการสำคัญกรณี องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) ในพื้นที่หรือเมืองลักษณะเฉพาะอาจจัดตั้งเป็น อปท. รูปแบบพิเศษ เป็นกลุ่มเมืองขนาดใหญ่หรือเมืองที่มีภารกิจพิเศษ ซึ่งต้องการหน้าที่และอำนาจในการจัดการบริการสาธารณะที่มีลักษณะเฉพาะ

          โดยที่ผ่านมา ก.ก.ถ. ได้มีการศึกษาและเสนอแนะแนวทางการขับเคลื่อน อปท. รูปแบบพิเศษในพื้นที่ต่าง ๆ ซึ่งมีพื้นที่นำร่องทั้งหมด 5 กลุ่มที่มีศักยภาพและความพร้อมสำหรับการปกครองท้องถิ่นรูปแบบพิเศษ ประกอบด้วย

 (1) กลุ่มเมืองศูนย์กลางการบินสุวรรณภูมิ

 (2) กลุ่มเมืองท่องเที่ยว (เกาะสมุย)

 (3) กลุ่มเมืองประวัติศาสตร์และวัฒนธรรม (พระนครศรีอยุธยา – สุโขทัย)

 (4) กลุ่มเมืองอุตสาหกรรมและโลจิสติกส์ (แหลมฉบัง – มาบตาพุด)

 (5) กลุ่มเมืองการค้าชายแดน (แม่สอด)

          ซึ่งแผนการกระจายอำนาจให้แก่ อปท. มีแนวทางพัฒนาการกระจายอำนาจและเพิ่มประสิทธิภาพการจัดทำบริการสาธารณะและกิจกรรมสาธารณะ โดยการส่งเสริมให้มีการกระจายอำนาจเพิ่มมากขึ้นในลักษณะที่มีลักษณะพิเศษเฉพาะ เพิ่มบทบาทหน้าที่และเสริมสร้างขีดความสามารถของ อปท. ที่เป็นเมืองสำคัญและเมืองศูนย์กลางของภูมิภาค จังหวัดหรือพื้นที่เศรษฐกิจ และพัฒนา อปท. ที่มีความพร้อมและมีศักยภาพเป็น อปท. รูปแบบพิเศษไม่เต็มพื้นที่จังหวัด และเต็มพื้นที่จังหวัด

          ดังนั้น การส่งเสริมและสนับสนุน การขับเคลื่อนเทศบาลนครภูเก็ตเป็น อปท. รูปแบบพิเศษหรือเมืองพิเศษ “นครภูเก็ต” เพื่อให้นครภูเก็ตเป็นกลไกระดับพื้นที่ที่สามารถขับเคลื่อนเมืองไปสู่ตำแหน่งที่วางไว้ (Positioning) ทั้งในยุทธศาสตร์เมืองแห่งการดูแลเพื่อคนทุกคน (Care) จัดบริการและกิจกรรมสาธารณะที่สร้างตาข่ายทางสังคมแก่คนทุกคนที่จะเป็น Soft Power ของเมืองและสามารถเอื้อต่อการส่งเสริมอุตสาหกรรมการบริการเพื่อหารายได้สำหรับเลี้ยงตัวเอง การหลอมรวมทางสังคมและเมืองที่ดูแลเพื่อคนทุกคนใน 3 มิติ (1) การหลอมรวมเชิงพื้นที่ (2) การหลอมรวมทางสังคม และ (3) การหลอมรวมทางเศรษฐกิจ

          ยุทธศาสตร์เมืองแห่งการสร้างหัตถวัฒนธรรม (Craft and Culture) เพื่อส่งเสริมและอนุรักษ์วัฒนธรรมประเพณีของเมือง การสร้างการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมการส่งเสริมวัฒนธรรมอาหาร Gastronomy การอนุรักษ์ย่านเมืองเก่า

          และยุทธศาสตร์เมืองแห่งการสร้างสรรค์ (Creativity) เพื่อรักษาไว้ซึ่งวัฒนธรรมต่อยอดการพัฒนาเศรษฐกิจของเมือง เป็นเมืองสร้างสรรค์การสร้างการเจริญเศษฐกิจ การสร้างการเปลี่ยนผ่านของเมือง การหลอมรวมทางสังคม พร้อมกับสามารถจัดให้บริการสาธารณะทั่วไปที่ตอบสนองต่อปัญหาความต้องการและความคาดหวังของประชาชนในพื้นที่ “การจัดตั้งและยกระดับเทศบาลนครภูเก็ตเป็น อปท. รูปแบบพิเศษ จึงเป็นกลไกสำคัญที่จะนำไปสู่การพัฒนาและยกระดับสมรรถนะของ อปท. ให้สามารถสนองตอบปัญหาและความต้องการของประชาชนในพื้นที่ได้อย่างเหมาะสม”

          ทั้งนี้ ลักษณะพิเศษของเมืองพิเศษนครภูเก็ต ประกอบด้วย มิติด้านอำนาจหน้าที่เพิ่มเติมเกื้อกูลมีบทบาทนำด้านการท่องเที่ยวและการพัฒนาคุณภาพชีวิต เชื่อมประสาน ยืดหยุ่น และกำกับ มิติด้านการยกระดับทำงานรูปแบบและวิธีการทำงานใหม่ ๆ ตลอดจนข้อเสนอต่อโครงสร้างและการกำกับดูแล ข้อเสนอต่ออำนาจหน้าที่ ข้อเสนอเพื่อการยกระดับการทำงานของเมืองพิเศษนครภูเก็ตรวมทั้งร่างกฎหมายว่าด้วยการบริหารราชการนครภูเก็ต

          โดยโครงสร้างและการกำกับดูแลนครภูเก็ตจะขึ้นตรงต่อคณะกรรมการกำกับเมืองพิเศษนครภูเก็ต และขึ้นตรงต่อคณะรัฐมนตรี ตามลำดับ สำหรับ “นายกนครภูเก็ต” มาจากการเลือกตั้งโดยตรงของประชาชนวาระการดำรงตำแหน่ง 4 ปี ไม่จำกัดวาระการดำรงตำแหน่ง ตั้งรองนายกนครภูเก็ตไม่เกิน 4 คน ตั้งที่ปรึกษาและเลขานุการไม่เกิน 5 คน ทำหน้าที่ฝ่ายบริหารของนครภูเก็ต กำหนดนโยบายและเป้าหมายการบริหารจัดการท้องถิ่นนครภูเก็ตเป็นผู้บังคับบัญชาสูงสุดของพนักงานนครภูเก็ต

          ส่วน “สภานครภูเก็ต” ประกอบด้วยสมาชิกที่มาจากการเลือกตั้งจำนวน 24 คน วาระการดำรงตำแหน่ง 4 ปี สมาชิกสภา เลือกผู้ทำหน้าที่ประธานสภา 1 คน รองประธานสภา 2 คน ทำหน้าที่ฝ่ายนิติบัญญัติของนครภูเก็ต ตราและพิจารณาข้อบัญญัติ ถ่วงดุลการใช้อำนาจตรวจสอบการทำหน้าที่บริหารจัดการท้องถิ่นของนายกนครภูเก็ต

          สำหรับร่างกฎหมายว่าด้วยการบริหารราชการนครภูเก็ต โครงร่างกฎหมาย ร่างพระราชบัญญัติการบริหารราชการนครภูเก็ต พ.ศ… รวม 156 มาตรา สรุปสาระสำคัญได้ดังนี้ การจัดตั้งนครภูเก็ต คือ เปลี่ยนเทศบาลนครภูเก็ตเป็น อปท.รูปแบบพิเศษ เรียกว่า “นครภูเก็ต” และเขตของ อบจ.ภูเก็ต ไม่รวมถึงเขตพื้นที่นครภูเก็ต สภานครภูเก็ต มีสมาชิก 24 คน แบ่งเขตเลือกตั้ง 8 เขต เขตละ 3 คน นายกนครภูเก็ตมาจากการเลือกตั้งโดยตรงของประชาชน

          ขณะที่สาระสำคัญเรื่อง รูปแบบการจัดบริการสาธารณะ สามารถจัดตั้งบริษัทจำกัด บริษัทมหาชนจำกัด สหการและองค์การมหาชน ในส่วนรายได้ของ อบจ. ในเขตนครภูเก็ตให้เป็นของนครภูเก็ต คณะกรรมการกำกับนครภูเก็ต มีสมาชิก 21 คน ประกอบด้วย ผู้ว่าฯ ผู้แทนกระทรวง ทบวง กรม หรือหัวหน้าส่วนราชการในจังหวัด 6 คน ผู้แทนภาคเอกชน 7 คน ผู้ทรงคุณวุฒิ 7 คน มาจากคณะกรรมการสรรหาดำรงตำแหน่ง 6 ปี