ถ้าพูดถึงความยิ่งใหญ่ของการจัดงานประเพณีสงกรานต์ในประเทศไทย คงไม่มีใครไม่นึกถึง งานสงกรานต์เมืองพระประแดง ที่มีทั้งความอลังการสวยงามของขบวนแห่นางสงกรานต์ และการจัดงานที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะของชาวมอญ หรือชาวรามัญ คนพื้นถิ่นเมืองพระประแดง ประเพณีสงกรานต์เมืองพระประแดงยังมีความพิเศษแตกต่างคือ จะจัดขึ้นหลังจากวันสงกรานต์ 13 เมษายน ประมาณ 7 วัน เรียกได้ว่า พื้นที่อื่นจัดงานสงกรานต์จบแล้ว เมืองพระประแดงเพิ่งจะเริ่มลงมือ เมื่อไม่ได้จัดพร้อมที่อื่น จึงไม่แปลกที่นักท่องเที่ยวจะมาร่วมงานกันอย่างคับคั่ง
นอกจากจะจัดประกวดนางสงกรานต์แล้ว ที่นี่ยังมีจัดประกวด “หนุ่มลอยชาย” อีกด้วย เป็นเพียงแห่งเดียวในประเทศไทย ที่มีการประกวดเพื่อคัดเลือกชายหนุ่ม ในวันสงกรานต์ ซึ่งที่มาของ “หนุ่มลอยชาย” นี้มาจากความคิดของ “ประเสริฐ วชิรเขื่อนขันธ์” อดีตนายกเทศมนตรีเมืองพระประแดงนั่นเอง
“ประเสริฐ วชิรเขื่อนขันธ์” ปฏิบัติหน้าที่บริหารเทศบาลเมืองพระประแดงมากว่า 30 ปี รั้งตำแหน่งนายกเทศมนตรีนานถึง 9 สมัย ครั้งนี้ขอเว้นวรรคพักงานการเมือง ส่งทีมงาน “กลุ่มพัฒนาท้องถิ่น” นำโดยอดีตภรรยา มาลงสมัครรับเลือกตั้งแทน พร้อมผู้สมัครสมาชิกสภาเทศบาล (ส.ท.) ทั้งหมด 18 คน
ชวนให้คนเมืองพระประแดงลุ้นจนวันสุดท้าย เพราะตลอด 4 วันแรกของการเปิดสมัครรับเลือกตั้งนายกเทศมนตรี ไม่มีใครเดินทางมาสมัครแม้แต่คนเดียว จนกระทั่งบ่ายของวันสุดท้าย จึงปรากฏเงาของผู้สมัครที่มีเพียงรายเดียว คือ “จิระพร วชิรเขื่อนขันธ์” อดีตภรรยาของอดีตนายกเทศมนตรีเมืองพระประแดง
จิระพร จึงเข้าวินมาแบบไร้คู่แข่ง และแม้ว่าจะไม่มีผู้สมัครรายอื่น แต่ตามพระราชบัญญัติการเลือกตั้ง กำหนดว่า หากมีผู้สมัครเพียงรายเดียว จะต้องได้รับคะแนนเสียงเกินร้อยละ 10 ของจำนวนผู้มีสิทธิเลือกตั้งในเขตเลือกตั้งนั้น และมากกว่าคะแนนเสียงที่ไม่เลือกผู้ใด ซึ่งจิระพรได้ 2,062 คะแนน จากผู้มีสิทธิเลือกตั้ง 5,504 คน ใน 16 หน่วยเลือกตั้ง
ล่าสุดคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ประกาศรับรองผลการเลือกตั้งเทศบาลของ จ.สมุทรปราการแล้วทั้งหมด จิระพร จึงกลายเป็นนายกเทศมนตรีหญิงคนแรกของเทศบาลเมืองพระประแดง
จิระพร เดิมนามสกุล เจริญสุข ดั้งเดิมมีเชื้อสายมอญมาทางมารดา ตายายเป็นชาวมอญ พูดภาษามอญ ตั้งรกรากอยู่ที่หมู่บ้านฮะเริ่น หมู่บ้านชาวมอญ หรือชาวรามัญแห่งเมืองพระประแดง จบปริญญาตรี นิติศาสตรบัณฑิต มหาลัยเซนต์จอห์น รับราชการในสังกัดสำนักสำนักงานศาลยุติธรรม ในปี 2533 ได้แต่งงานกับนายประเสริฐ วชิรเขื่อนขันธ์ มีบุตร 3 คน
หลังรับราชการได้ประมาณ 30 ปี จิระพรจึงลาออกในปี 2560 ก่อนจะมารับช่วงต่อในการดูแลทุกข์สุขของประชาชนในเขตเทศบาลเมืองพระประแดง โดยการลงสนามท้องถิ่นในวัย 55 ปี
เทศบาลเมืองพระประแดง ตั้งอยู่ในเขต อ.พระประแดง จ.สมุทรปราการ อยู่ริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยาตอนปลายสุด เหนืออ่าวไทย ห่างจากกรุงเทพประมาณ 25 กิโลเมตร ทิศเหนือติดต่อกับเขต อบต.ทรงคนอง ทิศใต้ติดต่อกับแม่น้ำเจ้าพระยา และเขต ทต.ลัดหลวง ทิศตะวันออกติดต่อกับแม่น้ำเจ้าพระยา และเขต ทต.สำโรงใต้ ทิศตะวันตก ติดกับเขต ทต.ลัดหลวง
เมืองพระประแดง เป็นหนึ่งในท้องถิ่นที่มีประวัติความเป็นมาไม่ธรรมดา หากย้อนเวลาไปหาอดีตภายหลังการย้ายราชธานีแห่งใหม่มาอยู่ที่ตอนใต้ของอดีตเมืองหลวงอย่างกรุงเทพทวารวดีศรีอยุธยามายังบริเวณปากอ่าวไทย ที่เรียกว่า กรุงธนบุรีศรีมหาสมุทร และกรุงรัตนโกสินทร์ ตามลำดับ ทำให้เกิดการอพยพโยกย้ายของประชาชนมายังเขตเมืองหลวง และหัวเมืองใกล้เคียงอย่างหนาแน่น และในรัชสมัยของล้นเกล้ารัชกาลที่ 2 ได้มีการเกณฑ์พลเมืองชาวมอญให้มาอาศัยอยู่แถบหัวเมือง และเมืองหนึ่งที่มีอัตราการอพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐานจำนวนมาก คือ เมืองนครเขื่อนขันธ์ หรือ เมืองประประแดง ทำให้พื้นที่บริเวณดังกล่าวมีชาวมอญอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก
ที่มาของคำว่า “พระประแดง” บ้างก็ว่าเพี้ยนมาจาก “บาแดง” หรือ “ประแดง” ในภาษามอญ ที่หมายถึงคนเดินหมาย หรือคนนำข่าวสาร ซึ่งคาดว่ามาจากแต่เดิมเมืองพระประแดงเป็นเมืองหน้าด่าน เมื่อมีเหตุการณ์ใดๆ เกิดขึ้น ที่นี่จะเป็นผู้นำข่าวสารไปแจ้งยังเมืองละโว้ ให้ทราบโดยเร็ว บ้างก็ว่ามาจาก “พระแผดง” ซึ่งเป็นชื่อเทวรูปองค์สำคัญที่ขุดพบที่คลองสำโรง เมื่อปี 2061
ผ่านมากว่า 200 ปี ชาวมอญบาแดง หรือ มอญพระประแดง ต่างช่วยกันอนุรักษ์สิ่งที่เป็นเอกลักษณ์ของชุมชนไว้จนถึงทุกวันนี้ ที่เด่นชัด คือ งานประเพณีสงกรานต์พระประแดง หรือเดิมเรียกว่า สงกรานต์ปากลัด เป็นขนบธรรมเนียมประเพณีแบบมอญแท้ๆ ที่แปลกและแตกต่างไปจากประเพณีสงกรานต์ในพื้นที่ต่างๆ ทั่วประเทศไทย คือ จะจัดขึ้นหลังวันที่ 13 เมษายนไปประมาณ 1 สัปดาห์ และต้องตรงกับวันอาทิตย์ กิจกรรมในช่วงสงกรานต์จะมีทั้งการทำบุญ การรดน้ำขอพรจากผู้ใหญ่ การเล่นสะบ้ารามัญ การประกวดนางสงกรานต์ และที่ขาดไม่ได้คือ การจัดขบวนแห่นางสงกรานต์อย่างยิ่งใหญ่
ขบวนแห่ในมหาสงกรานต์เมืองพระประแดง มีความตระการตาตระการใจเป็นอย่างยิ่ง ผู้เข้าร่วมงานจะแต่งกายตามแบบของชาวมอญที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว ความพิเศษแตกต่างอีกอย่างหนึ่งคือ สงกรานต์ทั่วไปจะจัดให้มีการประกวดนางสงกรานต์เพียงอย่างเดียว แต่ที่เมืองพระประแดง มีการประกวด “หนุ่มลอยชาย” ด้วย
หนุ่มลอยชาย มีที่มาจาก ผู้ชายที่แต่งกายด้วยเสื้อลายดอก นุ่งผ้าถุงปล่อยชายคล้ายโสร่ง ไม่คลุมข้อเท้า ยาวราวครึ่งน่อง เป็นที่มาของคำว่า ลอยชาย
การประกวดหนุ่มลอยชาย มีสาเหตุมาจากเมื่อมีการประกวดนางสงกรานต์แล้ว จะต้องให้นางสงกรานต์ นางประจำปี และนางฟ้ารวม 7 คน ขึ้นนั่งรถขบวนแห่ และจะมีหนุ่มรามัญแต่งชุดลอยชายมาแย่งกันขึ้นรถสงกรานต์เพื่อกางร่มให้กับนางสงกรานต์พระประแดงทุกปี เพื่อตัดปัญหา นายประเสริฐ อดีตนายกเทศมนตรี จึงเกิดไอเดียในการจัดประกวดหนุ่มลอยชายขึ้นเป็นครั้งแรก ซึ่งได้รับการตอบรับเป็นอย่างดี จากสื่อมวลชนทุกแขนง จึงจัดต่อเนื่องมาทุกปี และกลายเป็นเอกลักษณ์อีกอย่างหนึ่งของประเพณีสงกรานต์เมืองพระประแดง
เทศบาลเมืองพระประแดงแม้ว่าจะเป็นเทศบาลขนาดเล็ก มีพื้นที่เพียง 0.6115 ตร.กม. เป็นเทศบาลที่มีพื้นที่เกือบน้อยที่สุดในประเทศไทย มีประชากรไม่ถึง 1 หมื่นคน แต่มีความสำคัญในด้านของการเป็นเมืองอุตสาหกรรม และเป็นเมืองท่าพาณิชย์ วิถีชีวิตของคนที่นี่จึงไม่แตกต่างจากคนเมืองหลวงเท่าใดนัก รวมไปถึงกระบวนการพัฒนาท้องถิ่นที่แทบไม่แตกต่างจากกรุงเทพมหานคร
การบริหารเมืองที่เต็มไปด้วยความเจริญแต่เหนียวแน่นไปด้วยขนบวัฒนธรรมประเพณีดั้งเดิม จึงเป็นบทพิสูจน์ความสามารถของ “จิระพร วชิรเขื่อนขันธ์” นายกเทศมนตรีหญิงคนแรกของเทศบาลเมืองพระประแดง
