close

หน้าแรก

menu
search

สรุปแนวทางท้องถิ่นเก็บภาษีที่ดินฯ 19 หน่วยงานรัฐ-รัฐวิสาหกิจ

schedule
share

แชร์

          คณะอนุกรรมการเฉพาะกิจเพื่อการพัฒนาการจัดเก็บรายได้ ของ อปท. ซึ่งมีรองศาสตราจารย์วีระศักดิ์ เครือเทพ เป็นประธานอนุกรรมการ ได้เชิญหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทั้งภาครัฐและรัฐวิสาหกิจเข้าร่วมประชุม เพื่อชี้แจงแนวทางการปฏิบัติเพื่ออำนวยความสะดวกให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) ในการเข้าไปสำรวจและจัดเก็บข้อมูลการใช้ประโยชน์ที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง ในพื้นที่ของหน่วยงานของรัฐและรัฐวิสาหกิจ มีหน่วยงานเข้าร่วมประชุมทั้งสิ้น 32 หน่วยงาน

          โดยมีข้อสรุปแนวทางปฏิบัติเพื่อสนับสนุนการดำเนินงานขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ในการเข้าสำรวจและจัดเก็บข้อมูลภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้างในพื้นที่หน่วยงานของรัฐและรัฐวิสากิจ ดังนี้

 

1. การรถไฟแห่งประเทศไทย (รฟท.)

          1. รฟท.ซึ่งเป็นรัฐวิสาหกิจ ต้องเสียภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง ยกเว้นในส่วนที่กำหนดไว้ในกฎกระทรวงกำหนดทรัพย์สินที่ได้รับการยกเว้นจากการจัดเก็บภาษีที่ดินและสิ่งปลูกส้าง พ.ศ.2562 ในข้อ (4) กำหนดให้ที่ดินและสิ่งปลูกสร้างที่ใช้เป็นทางรถไฟหรือทางรถไฟฟ้าซึ่งใช้ในกิจการของการรถไฟ หรือการรถไฟฟ้าโดยตรงได้รับยกเว้นการจัดเก็บภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง โดยกำหนดให้ “ทางรถไฟ” หมายความว่า ถนนหรือทางซึ่งได้วางรางเพื่อการเดินรถไฟ และให้หมายความรวมถึง อุโมงค์ สะพาน ทางยกระดับ ห้องระบบอาณัติสัญญาณประจำสถานี ซุ้มเครื่องกั้นถนนผ่านเสมอระดับทางรถไฟ ที่ทำการหอสัญญาณ และชานชาลาสถานีเฉพาะพื้นที่บริเวณที่ผู้โดยสารรอเพื่อขึ้นหรือลงจากรถไฟ

          สำหรับที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างที่ไม่เข้าข่ายได้รับยกเว้นที่กำหนดในข้อ (4) ของกฎกระทรวงดังกล่าว รฟท. ต้องเสียภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้างในส่วนดังกล่าว เช่น ที่ทำการสำนักงาน ที่ขายบัตรโดยสาร อาคารซ่อมบำรุง เป็นต้น หาก รฟท. เห็นว่า ในส่วนนี้ควรได้รับการยกเว้น อาจทำเป็นหนังสือ ถึงหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ กระทรวงการคลังและกระทรวงมหาดไทย เพื่อพิจารณาข้อเสนอได้

สำหรับกรณีที่ รฟท. ให้เอกชนเช่าที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างนั้น จะเข้าข่ายที่ต้องเสียภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้างตามกฎหมาย ไม่ได้รับการยกเว้นการจัดเก็บภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง

          2. ในการจัดส่งข้อมูลบัญชีรายชื่อรายการที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง และแบบประเมินภาษี พ.ร.บ.ภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง พ.ศ. 2562 ได้กำหนดให้ท้องถิ่นจัดส่งข้อมูลไปยังเจ้าของทรัพย์สิน กล่าวคือ รฟท. ณ สำนักงานใหญ่ ซึ่งสอดคล้องกับ พระราชบัญญัติการรถไฟแห่งประเทศไทย พ.ศ. 2494 ที่กำหนดว่าในบรรดากิจการที่เกี่ยวกับบุคคลภายนอก รฟท. ให้ผู้ว่าการฯ เป็นผู้แทน รฟท. ซึ่งจะทำให้เกิดความสะดวกในการบริหารจัดการของ รฟท. และป้องกันความยุ่งยาก เมื่อ อปท. แต่ละแห่งประเมินภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้างในพื้นที่ของ รฟท.แล้ว รฟท. ณ สำนักงานใหญ่ จะเป็นผู้บริหารจัดการเพียงแห่งเดียว

          3. การให้สิทธิ์เหนือพื้นดินเพื่อใช้ประโยชน์อื่น นอกเหนือจากกิจการของ รฟท. เช่น การสร้างสนามกีฬา ส่วนหย่อม เป็นต้น พระราชกฤษฎีกา (พ.ร.ฎ.) ลดภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง พ.ศ. 2563 ได้กำหนดลดภาษีสำหรับที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างที่ใช้เป็นสถานที่เล่นกีฬา จึงต้องพิจารณาประเด็นการลดภาษีในส่วนการใช้ประโยชน์จริงบนสิทธิ์นั้นอีกครั้ง กรณีสนามกีฬาจะลดภาษีให้ร้อยละ 90 เฉพาะพื้นที่ที่เล่นกีฬา ซึ่งต้องพิจารณาตามหลักความเป็นเจ้าของ แม้ว่าการมอบสิทธิ์ไปเพื่อหาประโยชน์แล้วก็ตาม แต่เจ้าของยังคงมีหน้าที่เสียภาษี

          4. หลักจาก อปท. ประเมินภาษีแล้ว หาก รฟท. เห็นว่าการประเมินดังกล่าวไม่ถูกต้อง สามารถอุทธรณ์ได้ภายใน 30 วัน นับแต่วันที่ได้รับแจ้งการประเมินภาษี โดยการอุทธรณ์มี 3 ลำดับ คือ 1) อุทธรณ์ไปที่ผู้บริหารท้องถิ่น 2) หาก รฟท. ไม่เห็นชอบตามผลพิจารณาของผู้บริหารท้องถิ่น รฟท. มีสิทธิอุทธรณ์ต่อคณะกรรมการพิจารณาอุทธรณ์การประเมินภาษีประจำจังหวัด ซึ่งมีผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นประธาน โดยยื่นคำร้องผ่านท้องถิ่น และ 3) ฟ้องต่อศาล โดยคำพิพากษาของศาลจะถือเป็นที่สิ้นสุด

 

2. บริษัท ท่าอากาศยานไทย จำกัด (มหาชน) (ทอท.) และกรมท่าอากาศยาน

          สนามบินมี 2 ประเภท ได้แก่

          1) สนามบินที่ได้รับสัมปทาน ทอท. ซึ่งเป็นรัฐวิสาหกิจได้รับสัมปทานในการดูแลสนามบิน 6 แห่ง คือ เชียงใหม่ สุวรรณภูมิ ดอนเมือง หาดใหญ่ ภูเก็ต และเชียงราย ต้องดูแลทรัพย์สินที่ได้รับสัมปทานจากภาครัฐโดยจะต้องดูแลรายจ่ายและค่าภาษีทั้งหมดของสนามบินทั้ง 6 แห่ง และ

          2) สนามบินของรัฐ ดูแลโดยกรมท่าอากาศยาน การคิดภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้างในส่วนของทางขับ ทางวิ่ง ลานจอด และที่พักผู้โดยสาร (Terminal) จะได้รับการยกเว้นตามมาตรา 8 (1) เนื่องจากเป็นทรัพย์สินของรัฐ จึงไม่ต้องเสียภาษีเว้นแต่นำไปหาประโยชน์ เช่น เก็บค่าเช่าจากร้านกาแฟ ร้าน OTOP จะต้องถูกคิดภาษีเป็นอัตราอื่นๆ (เฉพาะพื้นที่ร้านค้า)

 

          2.1 บริษัท ท่าอากาศยานไทย จำกัด (มหาชน) (ทอท.)

          1) ทอท. มีการจัดสรรพื้นที่ดินหรือพื้นที่สิ่งปลูกสร้างในตัวอาคารให้กับส่วนราชการใช้ประโยชน์ในการดเนินกิจการสาธารณะ เช่น สำนักงานตำรวจแห่งชาติ กรมศุลกากร ตำรวจตรวจคนเข้าเมือง หรือจัดสรรเป็นที่ดินให้หน่วยงานของรัฐใช้เพื่อสาธารณประโยชน์โดยไม่เก็บค่าเช่า เช่น กรมอุตุนิยมวิทยา กรมศุลกากร และสถานีตำรวจ จะได้รับการยกเว้นภาษีตามมาตรา 8(8) ที่กำหนดว่าทรัพย์สินของเอกชนเฉพาะส่วนที่ได้ยินยอมให้ทางราชการจัดให้ใช้เพื่อสาธารณประโยชน์ โดยจะต้องจัดทำข้อตกลงร่วมกัน (MOU) กับท้องถิ่น

          2) กรณี ทอท. ให้ส่วนราชการที่มาขอใช้ประโยชน์มีการให้เช่าช่วงหรือหาประโยชน์ ทอท.จะต้องเป็นผู้เสียภาษี เนื่องจากเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สิน ทั้งนี้ การเช่าช่วงจะต้องทำสัญญาหรือข้อตกลงให้ชัดเจนว่า ผู้เช่าช่วงยินดีจะเป็นผู้รับผิดชอบชำระภาษี มิฉะนั้น ทอท. จะต้องชำระภาษีเนื่องจากเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินนั้น

          3) กรณีที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างที่ ทอท. เป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ ทอท. จะเป็นผู้เสียภาษี โดย อปท. จะแจ้งประเมินภาษีไปที่เจ้าของกรรมสิทธิ์

          4) บ้านพัก หรือห้องพักให้พนักงาน ตึกเพื่ออยู่อาศัย รวมทั้งบ้านที่ได้รับผลกระทบทางเสียงจากเครื่องบิน ซึ่ง ทอท. ซื้อคืนเพื่อเป็นกันชน (Buffer) การจัดเก็บภาษีจะพิจารณาตามข้อเท็จจริงในการใช้ประโยชน์ เนื่องจากประกาศกระทรวงการคลังและกระทรวงมหาดไทย เรื่องหลักเกณฑ์การใช้ประโยชน์เป็นที่อยู่อาศัย กำหนดว่า “สิ่งปลูกสร้าง” หมายความว่า โรงเรือน อาคาร ตึก ห้องชุด แพ หรือสิ่งปลูกสร้างอื่นใด ที่มีลักษณะให้บุคคลใช้เพื่อการอยู่อาศัย ดังนั้น ในกรณีของบ้านพักหรือห้องพักพนักงานที่ใช้เป็นที่อยู่อาศัย จะจัดเก็บภาษีในอัตราที่อยู่อาศัย

          แต่ถ้าหากมีการนำไปทำอาคารสำนักงาน หรือการพาณิชย์อื่นๆ จะต้องชำระภาษีในอัตราการใช้ประโยชน์อื่น อย่างไรก็ดี หากบ้านพักที่ ทอท. ซื้อคืนเป็นกันชนปิดไว้ ไม่ได้ใช้ประโยชน์ตลอดทั้งปีภาษี อาจเข้าข่ายได้รับการยกเว้นการจัดเก็บภาษีตามกฎกระทรวงกำหนดทรัพย์สินที่ได้รับการยกเว้นจากการจัดเก็บภาษีทีดินและสิ่งปลูกสร้าง พ.ศ. 2562 ข้อ (2) ทรัพย์สินของรัฐวิสาหกิจที่ยังมิได้ใช้ในกิจการของรัฐวิสาหกิจและยังมิได้ใช้หาประโยชน์

          5) สนามบินสุวรรณภูมิมีพื้นที่ที่เป็นลู่วิ่งจักรยาน ลู่วิ่ง สนามเปตอง สนามฟุตบอล ให้ประชาชนเข้าไปใช้บริการฟรี จะได้รับยกเว้นภาษีร้อยละ 90 เฉพาะพื้นที่ที่ใช้เล่นกีฬาเท่านั้น โดยต้องเป็นชนิดกีฬาที่คณะกรรมการการกีฬาแห่งประเทศไทยกำหนดให้สามารถของจดทะเบียนจัดตั้งสมาคมกีฬาได้ (ตาม พ.ร.ฎ.ลดภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง พ.ศ. 2563 มาตรา 4 (8))

          6) สนามบินสุวรรณภูมิที่มีพื้นที่ขนาดใหญ่หลายพันไร่ มีโฉนดที่มากกว่าหนึ่ง ทอท. ได้มีหนังสือระบุสิ่งปลูกสร้างและที่ดินให้แก่ อปท. ในพื้นที่จังหวัดสมุทรปราการแล้ว ขอให้ อปท. ในพื้นที่จังหวัดสมุทรปราการหารือกันในเรื่องเขตการปกครองตนเองให้เรียบร้อย

          7) พื้นที่อาคารผู้โดยสาร ที่จะจัดสรรเชิงพาณิชย์แบ่งเช่าไปบ้างแล้วบางส่วน กรณีบางส่วนที่ยังไม่มีการให้เช่า และยังคงเป็นพื้นที่ว่างจะต้องถูกประเมินและถูกเก็บภาษีฯ

          8) สนามบินสุวรรณภูมิมีพิพิธภัณฑ์ตั้งอยู่ที่อาคารจอดรถ และเปิดสาธารณะให้บุคคลเข้าชมโดยไม่เก็บค่าบริการจะได้รับยกเว้นภาษีตามมาตรา 8(7) หรือไม่นั้น กระทรวงการคลังอยู่ระหว่างจัดทำประกาศเรื่องพิพิธภัณฑ์ โดยมีการสำรวจปรับปรุงรายการพิพิธภัณฑ์ว่ามีหน่วยงานใดบ้าง ซึ่งหากพิพิธภัณฑ์ของสนามบินสุวรรณภูมิอยู่ในรายการนี้จะเข้าข่ายได้รับการยกเว้นตามมาตรา 8 แห่ง พ.ร.บ.ภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้างฯ

          9) กรณีทางยกระดับพาดผ่านเข้ามาที่สนามบินสุวรรณภูมิ พ.ร.ฎ.ลดภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง พ.ศ. 2563 มาตรา 4 (10) กำหนดให้ที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างที่เป็นที่ตั้งของถนนหรือทางยกระดับที่เป็นทางพิเศษตามกฎหมายว่าด้วยการทางพิเศษแห่งประเทศไทย หรือเป็นทางหลวงสัมปทานตามกฎหมายว่าด้วยการสัมปทาน

          10) ท่าอากาศยานสุวรรณภูมิมีศูนย์ขนส่งสาธารณะ ซึ่งจัดพื้นที่ให้กับ ขสมก. นำรถมาจอดให้บริการประชาชนที่ต้องการต่อรถเพื่อเดินทางไปยังจังหวัดใกล้เคียง กรณีนี้อาจเข้าข่ายได้รับการลดหย่อนภาษีตาม พ.ร.ฎ. ลดภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้างฯ มาตรา 4 (8)(จ) ที่ดินที่เป็นลานจอดรถโดยสารสาธารณะในสถานีขนส่งผู้โดยสาร

          11) ท่าอากาศยานบางแห่งมีบ่อน้ำที่มีไว้เพื่อป้องกันน้ำท่วมโดยมีการขุดลึกลงไป 3 เมตร กรณีบ่อของ ทอท. เป็นสิ่งปลูกสร้างชนิดพิเศษ ทอท. ควรหารือกรมธนารักษ์ว่า สิ่งปลูกสร้างดังกล่าวจะเข้าข่ายสิ่งปลูกสร้างพิเศษหรือไม่

          12) สนามบินที่ ทอท. ได้รับสัมปทานทั้ง 6 แห่ง มีทรัพย์สินทั้งส่วนที่ได้รับการลดและยกเว้นภาษี ดังนี้

                    12.1) ส่วนที่อยู่นอกเหนือสนามบินไม่ได้ทำประโยชน์ ไม่มีการก่อสร้าง เป็นที่รกร้างว่างเปล่าได้รับการยกเว้นการจัดเก็บภาษี ตาม พ.ร.บ.ภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้างฯ กำหนดไว้ยกเว้นการจัดเก็บภาษีตามมาตรา 8(12) ทรัพย์สินอื่นตามที่กำหนดในกฎกระทรวง โดยกฎกระทรวงกำหนดทรัพย์สินที่ได้รับการยกเว้นจากการจัดเก็บภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง (2) ทรัพย์สินของรัฐวิสาหกิจที่ยังมิได้ใช้ในกิจการของรัฐวิสาหกิจ และยังมิได้ใช้หาผลประโยชน์

                    12.2 ส่วนที่ดินว่างเปล่าในสนามบินรอบบริเวณทางวิ่ง ทางขับ หรือลานจอดอากาศยานที่กันไว้เพื่อความปลอดภัย (Safe zone) ตามมาตรฐานขั้นต่ำของข้อกำหนดว่าด้วยมาตรฐานสนามบินที่สำนักงานการบินพลเรือนแห่งประเทศไทยกำหนด ได้รับการยกเว้นการจัดเก็บภาษี ตามพ.ร.บ.ภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้างฯ มาตรา 55 การลดภาษีที่ดินบางประเภท โดยตราเป็นกฎกระทรวงกำหนดทรัพย์สินที่ได้รับการยกเว้นการจัดเก็บภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้างฯ ข้อ (3) ทรัพย์สินที่เป็นที่ดินว่างเปล่าในสนามบินรอบบริเวณทางวิ่ง ทางขับ หรือลานจอดอากาศยาน ที่กันไว้เพื่อความปลอดภัยตามมาตรฐานขั้นต่ำของข้อกำหนดว่าด้วยมาตรฐานสนามบินที่สำนักงานการบินพลเรือนแห่งประเทศไทยกำหนด

                    12.3 ส่วนปฏิบัติการ (Operation) ทั้งหมดของ ทอท. ถือเป็นรัฐวิสาหกิจ ต้องเสียภาษีเช่นเดียวกับรัฐวิสาหกิจอื่น

                    12.4 อาคารผู้โดยสาร (Terminal) เก็บภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้างตาม พ.ร.บ.ภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้างฯ

          13) เจ้าหน้าที่ ทอท. ควรจัดเตรียมข้อมูลทรัพย์สินที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง พร้อมชี้แจงอาณาเขตให้แก่ท้องถิ่นทราบ เพื่อประโยชน์ในการจัดเก็บภาษี

          14) หากมีปัญหาเกี่ยวกับการจัดเก็บภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง ทอท. สามารถติดต่อท้องถิ่นเพื่อขอรับคำปรึกษาได้ หรืออาจทำหนังสือถึงสำนักงานคณะกรรมการนโยบายรัฐวิสาหกิจเพื่อพิจารณาส่งเรื่องหารือไปยังคณะกรรมการวินิจฉัยภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง

 

3. กรมท่าอากาศยาน

          1. ภารกิจของกรมท่าอากาศยาน หรือ บริหารสนามบิน โดยมาตรา 8 (1) พ.ร.บ.ภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้างฯ กำหนดให้ ทรัพย์สินของรัฐหรือของหน่วยงานของรัฐซึ่งใช้ในกิจการของรัฐหรือของหน่วยงานของรัฐหรือในกิจการสาธารณะ ทั้งนี้ โดยมิได้ใช้หาผลประโยชน์ ได้รับยกเว้นจากการจัดเก็บภาษี

          2. ลานจอดเฮลิคอปเตอร์ (Heliport) ที่อยู่ในทะเลเป็นสิ่งปลูกสร้างที่ใช้ขึ้นลงอากาศยานไม่อยู่ในความรับผิดชอบของท้องถิ่น จึงไม่อยู่ในข่ายที่ต้องเสียภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง

 

4. กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช

          1. กรมอุทยานฯ มีหน้าที่ดูแลพื้นที่ตาม พ.ร.บ. อุทยานแห่งชาติ พ.ศ. 2562 และ พ.ร.บ.ป่าสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2562 แม้ว่ามีการบุกรุกพื้นที่อุทยานไปใช้ในทางที่ผิดกฎหมาน ท้องถิ่นจะยังดำเนินการจัดเก็บภาษีตาม พ.ร.บ.ภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้างฯ ตามเดิม โดยการจัดเก็บภาษีดังกล่าวไม่เป็นเหตุในการอ้างสิทธิและไม่เป็นการรับรองการกระทำความผิดแต่อย่างใด ทั้งนี้ อำนาจหน้าที่ของกรมอุทยานฯ ที่จะดำเนินการกับผู้ที่บุกรุกยังคงเป็นไปตามกฎหมายกำหนดดังเดิม

          2. เจ้าหน้าที่ อปท. มีหน้าที่และความรับผิดชอบในการเข้าไปสำรวจ ประเมินภาษี และแจ้งให้เจ้าของที่ครอบครองและใช้ประโยชน์ในพื้นที่อุทยานทราบ รวมทั้งขอให้ผู้ที่ครอบครองชี้เขตให้เจ้าหน้าที่ของ อปท. ทั้งนี้ ผู้ที่ครองครองพื้นที่มีสิทธิ์ทักท้วงหากเจ้าหน้าที่ประเมินภาษีไม่ถูกต้อง

          3. กรณีอุทยานแห่งชาติมีพื้นที่ครองคลุมหลายจังหวัด หลายท้องถิ่น เนื่องจากกฎหมายกำหนดไว้ว่าทุกท้องถิ่นจะต้องประเมินในเขตของตนเอง จึงควรพิจารณาที่ตั้งที่ดิน หรือสิ่งปลูกสร้างในสำดับแรกว่าเกี่ยวเนื่องหรือครอบคุลมกับท้องถิ่นใดบ้าง

          4. ขอความร่วมมือกรมอุทยานฯ แจ้งไปยังเขตอุทยานต่างๆ ช่วยอำนวยความสะดวกให้เจ้าหน้าที่ของ อปท. ที่จะเข้าไปสำรวจในเขตพื้นที่อุทยาน

 

5. การเคหะแห่งชาติ

          การเคหะแห่งชาติ มีภารกิจหน้าที่ในการพัฒนาที่อยู่อาศัย โดยมีรูปบบทรัพย์สินที่จะต้องได้รับการประเมิน ได้แก่ ที่ดิน สิ่งปลูกสร้าง และอาคารชุด

          1. ที่ดิน แบ่งเป็น 2 ส่วน ได้แก่ ที่ดินว่างเปล่า และ ที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้าง

              ที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้าง แบ่งเป็น 2 ส่วน ได้แก่ (1) พัฒนาเป็นที่อยู่อาศัย เช่น บ้านเดี่ยว ทาวน์เฮาส์ และ (2) ที่ดินที่มีสิ่งปลูกสร้าง เช่น อาคารชุด และแฟลต

          2. อาคารชุดที่มีการดำเนินตาม พ.ร.บ.อาคารชุด (ฉบับที่ 4 ) พ.ศ. 2551 พื้นที่ส่วนกลางได้รับการยกเว้นอยู่แล้ว และไม่คิดค่าเสื่อมราคา โดยคิดรายชั้นตามบัญชีราคาประเมินทุนทรัพย์ของกรมธนารักษ์โดยพื้นที่ส่วนกลางจะได้รับการยกเว้น

          3. อพาร์ทเม้นท์ หรือแฟลตต่างๆ ที่ให้เช่า จะไม่เข้าข่ายเป็นอาคารชุด แต่เป็นอาคารที่เป็นที่พักอาศัย จะแบ่งเป็น 2 ส่วน คือ (1) ห้องเช่า และ (2) พื้นที่ส่วนกลาง จะประเมินเฉพาะส่วนที่เป็นห้องเช่า หรือคิดพื้นที่รวมทั้งหมด ซึ่งในสาระสำคัญจะต้องพิจารณาในรายละเอียดอีกครั้งหนึ่ง

          4. การเคหะ ได้รับการยกเว้นไม่ต้องเข้าตามพระราชบัญญัติจัดสรรที่ดิน พ.ศ. 2543 เนื่องจากการเคหะฯ ขอยกเว้น อย่างไรก็ดี กฎกระทรวงกำหนดทรัพย์สินที่ได้รับการยกเว้นจากการจัดเก็บภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้างฯ ได้มีการคำนึงถึงการดำเนินการดังกล่าว โดยกำหนดให้ทรัพย์สินที่ใช้สำหรับการสาธารณูปโภคและทรัพย์สินที่ใช้ประโยชน์ร่วมกันในโครงการของการเคหะแห่งชาติตามกฎหมายว่าด้วยการเคหะแห่งชาติ ได้รับการยกเว้นจากการจัดเก็บภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้างเช่นเดียวกับการดำเนินการตามพระราชบัญญัติจัดสรรที่ดิน พ.ศ. 2543

          5. เดิมการเคหะฯ พัฒนาโครงการซึ่งเป็นกรรมสิทธิ์ของการเคหะฯ โดยเช่าที่ดินของกรมธนารักษ์ อยู่ประมาณ 30 ปี มูลค่าของสิทธิการเช่าจะลดลงตามระยะเวลาหรือไม่ และมูลค่าในส่วนที่เหลือจะลดลงและมีผลต่อการจ่ายภาษีหรือไม่นั้น กฎหมายภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้างจะประเมินภาษีจากมูลค่าที่ดิน ณ ปัจจุบันรวมกับมูลค่าของสิ่งปลูกสร้าง แล้วจึงนำมาคำนวณภาษี ไม่ได้พิจารณาจากสิทธิการเช่า

          6. ประเด็นที่ดินและสิ่งปลูกสร้างที่ได้รับอนุญาตตามกฎหมายจัดสรรอาคารชุดฯ กฎหมายนิคมอุตสาหกรรมฯ ที่สร้างแล้วเสร็จก่อนพระราชบัญญัติภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง พ.ศ. 2562 มีผลใช้บังคับหรือวันที่ 13 มีนาคม 2562 แต่ยังขายไม่หมดจะได้รับการลดร้อยละ 90 ของค่าภาษีเป็นเวลา 2 ปี

          7. การคำนวณมูลค่าสิ่งปลูกสร้างจะมีการหักค่าเสื่อมราคาเป็นไปตามลักษณะโครงสร้างและอายุของสิ่งปลูกสร้าง

 

6. กระทรวงสาธารณสุข

          1. มูลนิธิหรือสมาคมที่ใช้พื้นที่ของโรงพยาบาลเป็นร้านค้าอยู่ในข่ายต้องชำระภาษี เนื่องจากมาตรา 8 (7) แห่ง พ.ร.บ.ภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้างฯ กำหนดให้ทรัพย์สินที่เป็นของมูลนิธิหรือองค์การหรือสถานสาธารณกุศลตามที่รัฐมนตรีกระทรวงการคลังประกาศกำหนดได้รับยกเว้นภาษีเฉพาะส่วนที่มิได้ใช้หาประโยชน์

          2. ที่ดินที่เป็นที่ราชพัสดุกรณีมีบุคคลเข้ามาเช่าพื้นที่ เช่น กรมแพทย์แผนไทยให้คนเช่าพื้นที่เพื่อทำเป็นร้านค้าจะต้องแยกพิจารณาเป็น 2 ส่วน คือ (1) ที่ดินที่เช่าราชพัสดุต้องจ่ายค่าตามเงื่อนไขที่เช่ากับกรมธนารักษ์ และ (2) ส่วนที่นำพื้นที่ไปให้เช่าต่อจะต้องชำระภาษีให้ อปท. ตามที่ได้กำหนดเรื่องการครอบครองหรือทำประโยชน์ในที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างอันเป็นทรัพย์สินของรัฐ

          3. กรณีให้เอกชนเช่าพื้นที่เป็นตลาดขายของตามพื้นที่ท้องถนนเป็นการชั่วคราว และอาจมีสิ่งปลูกสร้างที่ไม่ถาวี โดยให้เช่าทำตลาดเพียงเดือนละ 2 ครั้ง เข้าข่ายการใช้ประโยชน์ จึงต้องถูกเรียกเก็บภาษีเนื่องจากส่วนของการใช้ประโยชน์พื้นที่นั้น หลักการคือ หากมีการหาประโยชน์ไม่ว่าจะเป็นการชั่วคราวหรือถาวร จะต้องถูกประเมินภาษีและไม่ได้รับการยกเว้นภาษี กรณีเป็นที่ของรัฐถ้าไม่ทำประโยชน์จะไม่เก็บภาษี ทั้งนี้ท้องถิ่นจะเข้าไปสำรวจการทำประโยชน์ใดในพื้นที่ว่า ผู้ใด้เป็นเจ้าของและใช้ประโยชน์ ผู้นั้นจะต้องเป็นผู้เสียภาษี

 

7. กรมทรัพยาการทางทะเลและชายฝั่ง          
          ชุมชนที่อยู่ตามแนวชายฝั่งหลายแห่งเป็นชุมชนที่อาศัยอยู่โดยไม่เป็นไปตามพระราชบัญญัติป่าไม้ พ.ศ. 2484 จึงกลายเป็นชุมชนอาศัยอยู่ในเขตที่เป็นของรัฐทั้งหมด กรณีนี้การสำรวจเป็นหน้าที่ของ อปท. ซึ่งจะมีการแต่งตั้งเจ้าหน้าที่ออกไปสำรวจการใช้ประโยชน์ในที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง จึงขอความอนุเคราะห์หน่วยงานภาคปฏิบัติของกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง อำนวยความสะดวกให้กับเจ้าหน้าที่ อปท. ให้สามารถเข้าไปสำรวจพื้นที่ได้

 

8. กรมป่าไม้

          การเข้าใช้พื้นที่ป่าสงวนถือว่าที่ดินนั้นพระราชบัญญัติป่าสงวนแห่งชาติพ.ศ. 2507 มาตรา 14 ห้ามมิให้บุคคลใดยึดถือครอบครองทำประโยชน์ หรืออยู่อาศัยในที่ดิน ก่อสร้าง แผ้วถาง  เผาป่า ทำไม้ เก็บหาของป่า หรือกระทำด้วยประการใดๆ อันเป็นการเสื่อมเสียแก่สภาพป่าสงวนแห่งชาติ เว้นแต่ได้รับอนุญาตให้เข้าทำประโยชน์หรืออยู่อาศัยตามมาตรา 16 ดังนั้นกรณีที่ดินป่าสงวนที่มีบุคคลบุกรุกเข้าไปทำประโยชน์ในที่ดินดังกล่าว จึงไม่ถือว่าเป็นที่ดินที่กฎหมายห้ามมิให้ทำประโยชน์  เนื่องจากมีการอนุญาตให้เข้าทำประโยชน์แล้ว เช่น อนุญาตถูกต้อง กรณีไม่ได้อนุญาตแต่มีผู้บุกรุกเข้าไปครอบครองหรือทำประโยชน์ ถือว่าเป็นผู้ทำประโยชน์ในทรัพย์สินของรัฐ ดังนั้นบุคคลที่ครอบครองหรือบุคคลที่บุกรุกจึงมีหน้าที่เสียภาษี

 

9. กรมชลประทาน

          กรณีเอกชนเข้ามาขอเช่าพื้นที่กับกรมธนารักษ์ และขออนุญาตกรมชลประทานแล้ว จะถือว่าเป็นผู้ครอบครองจึงต้องเสียค่าเช่ากับกรมธนารักษ์ และจ่ายภาษีให้ อปท. โดยท้องถิ่นจะเป็นผู้สำรวจขอให้กรมชลประทานช่วยอำนวยความสะดวกให้ข้อมูลแก่ อปท.ในส่วนของแบบแปลนและโฉนด

 

10. กรมส่งเสริมสหกรณ์

          กรมส่งเสริมสหกรณ์ได้ขออันอนุญาตกรมป่าไม้เข้าทำประโยชน์ในป่าสงวน 14 แห่ง ซึ่งเป็นการดำเนินการตามมติคณะรัฐมนตรี และมีป่าอีกแห่งหนึ่งที่กรมส่งเสริมสหกรณ์ได้รับอนุญาตจากกรมป่าไม้และเปิดพื้นที่ให้เกษตรกรทำประโยชน์โดยไม่ได้เรียกเก็บค่าเช่า ดังนั้นกระบวนการที่กรมส่งเสริมสหกรณ์ได้รับมาและให้ประโยชน์ใช้และให้ประชาชนใช้ประโยชน์ จึงไม่เข้าข่ายเป็นการหาประโยชน์

 

11. กองทัพบก

          กองทัพบกนำพื้นที่บางส่วนไปดำเนินการในลักษณะจัดสวัสดิการ โดยเก็บเงินเข้ากองทุนสวัสดิการกรณีสถานพักฟื้นและพักผ่อนกองทัพบก สวนสนประดิพัทธ์ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ในพื้นที่มีศูนย์พัฒนากีฬา เช่น สนามกอล์ฟ สระว่ายน้ำ และอาคารโรงแรม หากคำนวณภาษีตามพระราชบัญญัติภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง พ.ศ. 2562 ราคาที่ดินจะมีราคาประมาณ 70,000 บาทต่อตารางวา รวมราคาประเมินแล้วประมาณ 10,000 ล้านบาท กองทัพบกจะต้องเสียภาษีปีละ 30 ล้านบาท ทั้งที่มีกำไร 100,000 ถึง 200,000 บาทต่อปี ควรดำเนินการดังนี้ (1) ดำเนินการตามกฎหมายภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้างไปก่อน (2) เมื่อกองทัพบกพิจารณาแล้วว่าได้รับผลกระทบจากกฎหมายเป็นอย่างมาก ก็สามารถส่งเรื่องเสนอกระทรวงการคลังพิจารณาออกพระราชกฤษฎีกาลดภาษีเพิ่มเติมให้

 

12. กองทัพอากาศ

          กองทัพอากาศมีที่ดินที่ได้รับมอบอำนาจจากกระทรวงการคลังโดยกรมธนารักษ์ มีผู้เช่าที่ดินซึ่งเป็นการเช่าเพื่อการเกษตรและที่อยู่อาศัย หากท้องถิ่นสำรวจพบว่าเป็นการทำธุรกิจจะต้องเก็บภาษีตามข้อเท็จจริงที่ได้ไปสำรวจ โดยพิจารณาจากการใช้ประโยชน์จริง ณ วันที่ 1 มกราคมของปีภาษีนั้น

 

13. กระทรวงศึกษาธิการ

          1. ศธ. มีที่ดินที่ได้รับบริจาคจากผู้มีอุปการะคุณให้นำที่ดินไปใช้ในการหาประโยชน์ และนำผลประโยชน์ที่ได้มาจัดสรรเป็นทุนการศึกษาให้กับเด็กนักเรียนตามแต่วัตถุประสงค์ของกองทุน ไม่ว่าจะเป็นเพื่อเป็นที่อยู่อาศัย เกษตรกรรม การพาณิชย์ และบางส่วนในลักษณะเป็นที่อยู่อาศัยและประกอบการพาณิชย์ด้วย เช่น การให้เช่าทำที่จอดรถ หรือรูปแบบอื่นที่กระทรวงศึกษาธิการใช้ประโยชน์โดยมิได้มีการชำระภาษีโรงเรือนและที่ดิน เมื่อมีบังคับใช้กฎหมายภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง ศธ. จะต้องชำระภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง

          2. กรณีให้ธนาคารกรุงไทยใช้พื้นที่ติดตั้งตู้เอทีเอ็มในตึก อาคาร สำนักงาน ตู้เอทีเอ็มดังกล่าวไม่ถือว่าเป็นสิ่งปลูกสร้างเพราะไม่มีลักษณะเป็นโรงเรือน ตึก หรืออาคาร แต่ยังต้องเสียภาษีในส่วนของที่ดิน

          3. กรณีที่ดินที่ได้รับบริจาคหากเจ้าของที่ดินยกให้กับ ศธ. และ ศธ. นำไปหาประโยชน์หารายได้โดยเจ้าของที่ดินไม่ได้โอนกรรมสิทธิ์ให้ เจ้าของที่ดินจะต้องถูกประเมินและมีหน้าที่ต้องเสียภาษีเช่นเดียวกับกรณีที่มีผู้บริจาคที่ดินให้กับวัด แต่ผู้บริจาคยังเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในที่ดินนั้นอยู่ และวัดนำที่ดินนั้นไปหารายได้เจ้าของที่ดินก็จะต้องถูกประเมินและเสียภาษีเช่นกัน

          4. โรงเรียนมีร้านค้าซึ่งเป็นสวัสดิการและไม่ได้หากำไรไม่ต้องเสียภาษี เนื่องจากโรงเรียนมีหน้าที่ดูแลเด็กและจัดอาหารกลางวัน โรงอาหารของโรงเรียนถือเป็นหน้าที่ของโรงเรียนที่ต้องดำเนินการ เพื่อขายอาหารให้กับเด็กนักเรียน กรณีนี้พิจารณาว่าเป็นทรัพย์สินของรัฐที่ใช้ประโยชน์ในกิจการรัฐ

          5. โรงเรียนมีการส่งเสริมเรื่องสหกรณ์โรงเรียน เพื่อให้นักเรียนได้เรียนรู้ระบบสหกรณ์ตามแนวพระราชดำริของในหลวงรัชกาลที่ 9 และมีการส่งเสริมโดยนำผลผลิตโครงการอาหารกลางวันไปใช้ในระบบสหกรณ์โรงเรียน ต้องพิจารณาลักษณะของสหกรณ์มี 2 ประเภท คือ การหาประโยชน์ และไม่หาประโยชน์ โดยส่วนใหญ่สหกรณ์ที่ทำตามแนวพระราชดำริจะไม่หาประโยชน์จึงเป็นไปตามมาตรา 8 (1) ที่กำหนดว่าทรัพย์สินของรัฐหรือของหน่วยงานของรัฐซึ่งใช้ในกิจการสาธารณะ โดยมิได้หาประโยชน์ ดังนั้นจึงไม่เข้าข่ายเสียภาษี

 

14. กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม

          มหาวิทยาลัยมีการจัดการเรียนการสอนโดยมีศูนย์ฝึกโรงแรม หากเป็นการใช้โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อการศึกษาจะได้รับยกเว้นภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง แต่กรณีที่มีการหาประโยชน์โดยให้คนภายนอกเข้าพักอาจต้องพิจารณาในรายละเอียดตามแต่ละกรณี ทั้งนี้หากมีการใช้ประโยชน์ในพื้นที่ต่างๆ ทุกประเภทในลักษณะหารายได้หรือการใช้ประโยชน์ในเชิงพาณิชย์จะอยู่ในข่ายต้องเสียภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้างด้วย

 

15. ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.)

          1. ธปท. มีศูนย์กระจายธนบัตรให้ธนาคารพาณิชย์มาใช้สถานที่ เพื่อกระจายธนบัตรไปให้ศูนย์กระจายธนบัตรของธนาคารอื่นๆ หลายร้อยแห่งในประเทศ โดยไม่คิดค่าเช่า แต่คิดค่าซอฟต์แวร์ในการดูแลบริหารจัดการ ศูนย์กระจายธนบัตรถือเป็นวัตถุประสงค์ของ ธปท. ดังนั้นอยู่ในข่ายได้รับการยกเว้นภาษี

          2. ภูมิสถาปัตย์และลานจัดสวนหากไม่ได้หาผลประโยชน์จะไม่เสียภาษี

          3. ธปท. เป็นหน่วยงานของรัฐจึงเข้าข่ายได้รับยกเว้นภาษี ตามมาตรา 8 (1) แห่งพระราชบัญญัติภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้างฯ อย่างไรก็ดีที่ดินและสิ่งปลูกสร้างที่นำไปหาประโยชน์ที่ไม่เกี่ยวกับกิจการของรัฐหรือของหน่วยงานของรัฐจะต้องเสียภาษี ดังนั้นหากมีการทำประโยชน์ก่อให้เกิดรายได้ก็ต้องเสียภาษี

 

16. การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.)

          1. กฟผ. อยู่ระหว่างจัดทำข้อมูลพื้นที่ให้ชัดเจนเพื่อสนับสนุน อปท. ที่เข้ามาตรวจสอบข้อมูลในการจัดเก็บภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง เนื่องจาก กฟผ. มีพื้นที่ในทุกภูมิภาคและมีหลายบริบท ซึ่งจะเป็นการยากกับ อปท. ในการประเมินภาษี เช่น บางพื้นที่มีทั้งโรงไฟฟ้าและเขื่อน กรณีเขื่อนจะมีพื้นที่ที่เกี่ยวข้องกับหลายหน่วยงาน ทั้งที่ราชพัสดุ ที่ของกรมป่าไม้ ป่าสงวนแห่งชาติ กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช นอกจากนี้ยังครอบคลุมพื้นที่ของหลาย อปท. โดยบาง อปท. ไม่มีตัวเขื่อน แต่มีที่เก็บน้ำ

          2. กรณีทรัพย์สินของ กฟผ. ที่เกี่ยวเนื่องหลายพื้นที่ควรให้ อปท. ซักซ้อมตกลงกันในการออกใบประเมินให้เกิดความเข้าใจตรงกัน และเพื่อไม่ให้เกิดความเข้าใจคลาดเคลื่อน กฟผ. ควรทำการบันทึกรายละเอียดข้อมูลในแต่ละพื้นที่ว่ามี อปท. ใดเกี่ยวข้องบ้าง

          3. กรณีบ้านพักพนักงาน กฟผ. จะต้องเสียภาษีในอัตราที่อยู่อาศัย

 

17. หน่วยงานที่เข้าร่วมประชุม แต่ไม่มีประเด็นซักซ้อมความเข้าใจ

          ประกอบด้วย 3 หน่วยงาน คือ สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ สำนักงานตำรวจแห่งชาติ และสำนักงานปฏิรูปที่ดินเพื่อการเกษตรกรรม ได้รับทราบว่าหากมีการใช้ประโยชน์ในพื้นที่ต่างๆ ทุกประเภทในลักษณะหารายได้ หรือการใช้ประโยชน์ในเชิงพาณิชย์จะอยู่ในข่ายต้องเสียภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้างด้วย

เรื่องราวที่เกี่ยวข้อง

ภท. เปิดเวทีเวิร์กชอป เตรียมเสนอร่าง พ.ร.บ.บ้านเกิดเมืองนอน

ภท. เปิดเวทีเวิร์กชอป เตรียมเสนอร่าง พ.ร.บ.บ้านเกิดเมืองนอน

ภท. เปิดเวทีเวิร์กชอป เตรียมเสนอร่าง พ.ร.บ.บ้านเกิดเมือ…

schedule
“อบจ.” อำนาจเงียบที่ทรงอิทธิพล

“อบจ.” อำนาจเงียบที่ทรงอิทธิพล

ความสำคัญของ อบจ. ผู้มีอำนาจสุดแกร่งและทรงอิทธิพล ด้วยบ…

schedule
สภาฯ คว่ำกฎหมาย พ.ร.บ.ที่ดินฯ เพิ่มอำนาจท้องถิ่นแก้ปัญหาหน้าบ้านประชาชน

สภาฯ คว่ำกฎหมาย พ.ร.บ.ที่ดินฯ เพิ่มอำนาจท้องถิ่นแก้ปัญหาหน้าบ้านประชาชน

สภาผู้แทนราษฎร ลงมติไม่เห็นชอบ พ.ร.บ.ที่ดินฯ อ้างความเห…

schedule
“สติธร” ชี้โมเดลเส้นเลือดฝอย กทม. แก้ปัญหาการกระจายอำนาจท้องถิ่น

“สติธร” ชี้โมเดลเส้นเลือดฝอย กทม. แก้ปัญหาการกระจายอำนาจท้องถิ่น

ดร.สติธร ธนานิธิโชติ ผอ.สำนักนวัตกรรมเพื่อประชาธิปไตย ส…

schedule

นิตยสารผู้นำท้องถิ่นออนไลน์ รวมข่าวสารอัพเดทของคนท้องถิ่น

ติดต่อเรา

อีเมล : [email protected]