แนวปฏิบัติ! การรื้อถอนสิ่งก่อสร้าง อปท.
จากกรณี องค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) ทรายแดง จังหวัดระนอง ได้หารือไปยังจังหวัดฯ และกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น เนื่องจาก อบต.ทรายแดง ได้รับแจ้งจากแขวงทางหลวงว่า มีสิ่งปลูกสร้างล้ำเข้ามาในเขตทางหลวงเป็นระยะ 6 เมตร ส่งผลผู้รับจ้างโครงการก่อสร้างทางหลวงบริเวณดังกล่าวไม่สามารถปฏิบัติงานได้ จากการตรวจสอบพบว่า สิ่งปลูกสร้างที่ล้ำเข้าไปในเขตทางหลวง คือ อาคารคอนกรีตเสริมเหล็กชั้นเดียว ซึ่งเดิมใช้เป็นที่ทำการสภาตำบลทรายแดง และอาคารศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก ปัจจุบันไม่ได้ใช้ประโยชน์จากอาคารดังกล่าวแล้ว ตัวอาคารยังอยู่ในสภาพดี อบต.ทรายแดง จึงวางแนวทางใช้ประโยชน์จากอาคารเป็นศูนย์กู้ชีพและศูนย์อาสาสมัครป้องกันภัยฝ่ายพลเรือน (อปพร.)
แต่จากการตรวจสอบเอกสารไม่มีหลักฐานยืนยันว่าอาคารก่อสร้างตั้งแต่เมื่อใด และไม่มีหลักฐานว่ามีการขออนุญาตแขวงทางหลวงก่อนการก่อสร้างอาคารแต่อย่างใด
ซึ่งทางจังหวัดฯ ได้วางแนวทางปฏิบัติไว้ 2 แนวทาง คือ 1. อบต.ทรายแดง อาจดำเนินการรื้อย้ายสิ่งปลูกสร้าง โดยดำเนินการตามระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยการพัสดุของหน่วยการบริหารราชการส่วนท้องถิ่น พ.ศ.2535 และที่แก้ไขเพิ่มเติม
หรือ 2. อบต.ทรายแดง อาจดำเนินการรื้อย้ายสิ่งปลูกสร้าง โดยดำเนินการตามระเบียบกระทรวงการคลังว่าด้วยการจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐ พ.ศ.2560 ข้อ 213 ข้อ 214 และข้อ 217
ด้านกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น ได้ให้ความเห็นว่า หาก อบต. ทรายแดง สามารถรื้อถอนอาหารที่เป็นสินทรัพย์ของ อปท. ก็สามารถทำได้ โดยดำเนินการในลักษณะงานจ้างก่อสร้าง ทั้งนี้ กรมฯ ยังได้ส่งหนังสือขอความเห็นไปยังคณะกรรมการวินิจฉัยปัญหาการจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐ (คณะกรรมการวินิจฉัย) เพื่อขอยืนยันความถูกต้องอีกครั้งหนึ่ง
โดยเมื่อวันที่ 20 สิงหาคม 2562 คณะกรรมการวินิจฉัยได้ส่งหนังสือแจงแนวทางฏิบัติการรื้อถอนสิ่งก่อสร้างไปยังกรมฯ โดยมีเนื้อหาส่วนสรุปว่า 1. หากการดำเนินการดังกล่าว ไม่มีผลกระทบต่อโครงสร้างหลัก หรือไม่มีผลกระทบต่อความปลอดภัย หรือไม่มีความจำเป็นต้องมีการควบคุมดูแลการปฏิบัติงานตลอดระยะเวลาดำเนินการ หน่วยงานของรัฐสามารถดำเนินการจัดจ้างในลักษณะอื่นที่มิใช้งานการสร้างได้
2. หากการดำเนินงานดังกล่าว มีผลกระทบต่อโครงสร้างหลัก หรือมีผลกระทบต่อความปลอดภัย หรือมีความจำเป็นจะต้องมีการควบคุมดูแลการฏิบัติงานตลอดระยะเวลาดำเนินการหน่วยงานของรัฐจะต้องดำเนินการจัดจ้างในลักษณะงานก่อสร้าง
ทั้งนี้ จากหลักการข้างต้น หากปรากฏข้อเท็จจริงว่า อบต.ทรายแดง จะต้องดำเนินการจำหน่ายพัสดุตามข้อ 213 ข้อ 214 และข้อ 219 ของระเบียบกระทรวงการคลังว่าด้วยการจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐ พ.ศ.2560 และให้เจ้าหน้าที่ดำเนินการลงจ่ายออกจากบัญชีและทะเบียนตามข้อ 218 และข้อ 219 แล้วแต่กรณี ประกอบกับการรื้อถอน โครงสร้างของสิ่งก่อสร้างหรือสิ่งก่อสร้างทั้งหมดหรือบางส่วนออกไป ซึ่งเป็นอาคารที่ทำการสภา อบต.ทรายแดง และอาคารศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก เป็นงานก่อสร้าง ดังนั้น อปท. จะต้องถือปฏิบัติตามนัยหนังสือคณะกรรมการวินิจฉัยปัญหาการจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐ ด่วนที่สุด ที่ กค (กวจ) 0405.2/ว 259 ลงวันที่ 4 มิถุนายน 2561
หนังสือคณะกรรมการวินิจฉัยฉบับเต็ม
